EU
Donbass: Dje, sot, nesër
Owain Glyndwr argumenton se historia e veçantë e rajonit të shkatërruar nga lufta do të thotë se ajo ka të drejtë të zgjedhë të ardhmen e vet. Donbass dhe njerëzit e saj kanë merituar prej kohësh të njihen më mirë. Tani është një vend që është bërë i njohur mirë për arsye që asnjë popull nuk i meriton.
Ishte gati kaq ndryshe. Më pak se tre vjet më parë, Donbass Arena në Donetsk ishte një nga vendet kryesore të finaleve të futbollit Euro 2012. I gjithë rajoni u tregua në një dritë të re dhe pozitive dhe njerëzit e saj shijuan përvojën e të qenit qendër e ngjarjeve.
Sot, Donbass është një zonë lufte, megjithëse duhet të shpresohet se një paqe e brishtë do të mbajë dhe njerëzit e rajonit mund të rindërtojnë jetën e tyre dhe të shohin përpara për të ardhmen.
Nëse e ardhmja është ajo për të cilën luftohet, origjina e konfliktit qëndron në histori. Republikat popullore që janë shpallur në Donetsk dhe Lugansk janë në territorin që ka kohë që ka një identitet të veçantë.
Versionet rivale ukrainase dhe ruse të historisë së tyre të përbashkët nuk janë faktorët më të rëndësishëm, jo trashëgimia e diskutueshme e Rusisë mesjetare Kievian dhe as përkatësitë e fiseve kozakë që më vonë populluan hollë atë që tani është Donbass.
Në ato ditë, rajoni ishte shquar kryesisht për zbrazëtinë e tij. Njihej si Dikoe Pol (Fusha e egër) ku jetonin pak njerëz. Vendbanimi rus filloi që në vitin 1600 por ishte në shekullin e nëntëmbëdhjetë që Donbass-i i sotëm filloi të ndodhte.
Deri në atë kohë ishte pjesë e Perandorisë Ruse dhe në 1868 Cari ftoi industrialistin Uellsit John Hughes për të formuar Kompaninë Rusi e Re për të shfrytëzuar qymyrin dhe mineralin e hekurit të Donbass. Hughes themeloi qytetin Hughesovka, tani i quajtur Donetsk.
Ashtu si qendrat e tjera të reja industriale në të gjithë Evropën dhe në Amerikë, ajo tërhoqi njerëz nga larg dhe larg por në mënyrë të pashmangshme shumica e njerëzve ishin rusë dhe rusishtja ishte gjuha dominante.
Konfliktet që pasuan abdikimin e Carit në 1917 u zgjidhën po aq me forcë të armëve sa vullneti popullor. Sidoqoftë, vlen të përmendet se Republika Kombëtare e Ukrainës e shpallur në 1918 nuk arriti të zbatojë pretendimin e saj ndaj Donbass, ku u shpall një republikë Bolshevike Dontesk-Krivoi Rog.
Bolshevikët vazhduan ta bënin Ukrainën një anëtar themelues të Bashkimit Sovjetik, me një kufi lindor të tërhequr bujarisht, i cili në fillim përfshinte territorin tani pjesë e Rostov-on-Don oblast të Federatës Ruse. (Vetë emri Donbass i referohet pellgut të lumit Don dhe degës së tij Donets).
Shtë e vështirë të mbivlerësohet efekti transformues i shtatë dekadave të sundimit Sovjetik. Një përpjekje për 'Ukrainizim' në vitet 1920 u pasua nga 'Rusifikimi' në vitet 1930.
Donbass nuk u kursye nga uria as në fshat. Në vitin 1930, gazetari Gareth Jones bëri një vizitë sentimentale në Donetsk, ku nëna e tij kishte punuar për familjen Hughes. Ishte depërtimi i tij i parë në jetën sovjetike jashtë Moskës. Ai u largua nga Donetsk vetëm pas disa orësh, kryesisht sepse e kishte të pamundur të merrte diçka për të ngrënë atje. Ai vuri re se shumë njerëz ishin shumë të dobët për të punuar, por përballeshin me ekzekutimin ose dëbimin në Siberi nëse nuk e bënin.
Vështirësi të tilla u zhvlerësuan nga pushtimi nazist. Ndikimi i Luftës së Madhe Patriotike në ndjenjën e identitetit dhe përkatësisë së njerëzve është përsëri e vështirë të mbivlerësohet. Sigurisht që rindërtimi dhe rritja pas luftës ishin një periudhë kur qytetarët e Donbass ndjenin një ndjenjë të vërtetë krenarie në një rajon që shihej si central elektrik jo vetëm i Ukrainës por i të gjithë Bashkimit Sovjetik.
Padyshim, është më e jashtëzakonshme që njerëzit e Ukrainës perëndimore, të sunduar tradicionalisht nga Vjena ose Varshava, iu përmbajt ndjenjës së tyre të fortë të identitetit kombëtar gjatë dekadave kur ishin pjesë e Bashkimit Sovjetik.
Visionshtë vizioni i tyre për Ukrainën që tani ka mbizotëruar në Kiev. Sigurisht që nuk ka përgjigje 'të drejta' ose 'të gabuara' për pyetjet e identitetit kombëtar. Njerëzit kanë të drejtë për bindjet e tyre për ata që janë, madje edhe për mitet e tyre kombëtare. Sidoqoftë, nuk duhet të jetë për t'u habitur që njerëzit e Donbass kanë treguar se nuk janë të gatshëm të ndryshojnë atë që besojnë për veten e tyre.
Ata nuk do të kishin dëshiruar luftë dhe gjithë mjerimin dhe shkatërrimin që u ka rënë. Por, për një të ardhme të parashikueshme, konflikti i hidhur i vitit të kaluar do të rëndojë rëndë në ndjenjat e tyre se kush janë miqtë e tyre dhe kush janë armiqtë e tyre, kush bashkëkombasit e kush armiqtë e tyre.
Detyra e bashkësisë ndërkombëtare tani është me siguri t'u lejojë njerëzve në Donbass kohën dhe hapësirën që plagët të shërohen dhe që ata të punojnë vetë se ku qëndron e ardhmja e tyre.
Ishte vetëm perspektiva e një lufte përshkallëzuese që çoi Angela Merkel dhe François Hollande të nisë misionin e tyre të përbashkët por udhëheqësit botërorë duhet të shmangin grackën e të menduarit se paqja është e mjaftueshme.
Tooshtë shumë e lehtë të harrosh një konflikt pasi të ketë pushuar të shtënat, por Donbass do të vazhdojë të meritojë vëmendjen tonë. Njerëzit e Donbass kanë nevojë për mbështetje, si në rindërtim ashtu edhe në bërjen e zgjedhjes së tyre në lidhje me marrëdhëniet e tyre të ardhshme me Ukrainën, Rusinë dhe botën e gjerë.
Ndani këtë artikull:
-
Duhaniditë 3 më parë
Kalimi nga cigaret: si po fitohet beteja për të dalë pa duhan
-
Azerbaixhanditë 4 më parë
Azerbajxhani: Një lojtar kyç në sigurinë energjetike të Evropës
-
Kazahstanditë 4 më parë
Kazakistani dhe Kina vendosin të forcojnë marrëdhëniet aleate
-
China-BEditë 3 më parë
Mitet për Kinën dhe furnizuesit e saj të teknologjisë. Raportin e BE-së duhet ta lexoni.